Zabawy logopedyczne dla 3, 4 i 5 - latków
Bardzo ważną kwestią w terapii logopedycznej jest współpraca z domem rodzinnym. W zeszytach, które dzieci zabierają do domu są propozycje zabaw i ćwiczeń, które należy codziennie wykonywać wspólnie z dziećmi po kilka minut. Ogólnie wiadomo, że ćwiczenia artykulacyjne nie należą do ulubionych przez dzieci, dlatego warto wybierać po kilka i nie przemęczać aparatu artykulacyjnego. W kąciku logopedycznym będziemy umieszczać raz w miesiącu przykłady zabaw, ćwiczeń, materiału do utrwalenia zaburzonych wcześniej głosek oraz kart pracy.
Na początek trochę informacji ogólnych:
Mowa w dużej mierze wpływa na całokształt rozwoju dziecka, a szczególnie na jego powodzenia nie tylko w szkole, ale również w dorosłym życiu. Daje możliwość komunikacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie swoich uczuć, myśli i opinii.
Poziom językowej komunikacji w dużej mierze determinuje możliwości człowieka. Sposób komunikowania się wpływa na sukcesy edukacyjne, zawodowe oraz stosunki z innymi ludźmi. Czasem koniecznym do szczególnej pracy skierowanej na rozwój związanych z mową sprawności jest okres przedszkolny i wczesnoszkolny. Rozwój mowy u dzieci zależny jest od wielu czynników. Duże znaczenie w pracy nad sprawnością mowy dzieci w młodszych grupach przedszkolnych mają zabawy umuzykalniające. Takie formy jak malowanie, taniec, słuchanie bajek, tworzenie rytmu rozwijają osobowość dziecka. Kształcą także jego myślenie i wzbogacają język.
Wiek przedszkolny obejmuje okres życia dziecka od 3 do 7 lat. Jest to okres intensywnego rozwoju człowieka. Jednakże każde dziecka rozwija się w nieco innym tempie, w odmiennych warunkach środowiskowych, każde jest odrębna indywidualnością, różni się od rówieśników rozmaitymi cechami fizycznymi i psychicznymi.
Rozwój mowy dziecka jest uwarunkowany genetycznie, zależy od właściwości organizmu człowieka, ale możliwy jest jedynie w kontakcie ze środowiskiem społecznym, z innymi ludźmi. Jest to proces, w którym współgrają czynniki biologiczne i społeczne.
Do najczęściej spotykanych wad wymowy występujących u dzieci w wieku przedszkolnym zalicza się:
1. Dyslalie - to zaburzenia mowy polegające na niemożności prawidłowego wymówienia jednego lub kilku dźwięków mowy. Inaczej mówiąc jest to zaburzenie dźwiękowej strony języka. Dyslalia może mieć postać: jednorakiej - gdy jeden fonem jest wymawiany odmiennie, wielorakiej - nieprawidłowa wymowa dotyczy kilku fonemów, całkowitej - (alalii), gdy wszystkie fonemy są wymawiane odmiennie. Przy alalii w mowie dziecka zachowane są melodia, akcent i rytm, ale sama wymowa jest niezrozumiała dla otoczenia.
Wśród dyslalii wyróżniamy:
- Seplenienie (sygmatyzm). Jest to wada wymowy polegająca na nieprawidłowej realizacji głosek z trzech szeregów: syczącego: s, z, c, dz; szumiącego: sz, ż, cz, dż; ciszącego: ś, ź, ć, dź
Najczęściej obserwuje się następujące substytucje:
- spółgłoski: sz, ż, cz, dż - zastępowane są szeregami: s, z, c, dz (przykład: kasza - kasa, szachy - sachy, rzeka - zeka, czarny -carny);
- oba szeregi: s, z, c, dz i sz, ż, cz, dż - zastępowane są przez szereg: ś, i, ć, dż (przykład: szatnia - śatnia, czary - ćary, dżungla - dżungla, sałata - sałata, zapałki - zapałki, cebula - cebula, dzwonek - dzwonek);
- spółgłoski zwarto szczelinowe: c, dz, ć, dż, cz, dż - mogą też być zastępowane przez spółgłoski szczelinowe: s, z, ś, ż, sz (przykład: cytryna - sytryna, dzwonek - zwonek, dźwig - źwig, czapka - szapka, dżem - żem);
- spółgłoski: s, sz, ś, c, cz, ć - są zastępowane przez spółgłoskę zwartą t (przykład: sowa - towa, szafa - tafa, siano - tano, cebula -tebula, czapka - tapka, ćma - tma);
- głoski: z, rz, ź, dz, dż, dź - przez spółgłoskę zwartą d (przykład: zebra - debra, rzeka - deka, zima - dima), elizje czyli opuszczanie dźwięku;
- głoski dentalizowane w ogóle nie są realizowane przez dziecko, nie istnieją w jego systemie fonetycznym (przykład: szafa - afa, koza - koa, świnka - finka Sygmatyzm właściwy (seplenienie właściwe) polega na nieprawidłowej (zdeformowanej) wymowie głosek dentalizowanych. Deformacje są wynikiem zmiany miejsca artykulacji głosek, co powoduje zniekształcenie ich brzmienia.
Rozwój mowy u dzieci;
Trzylatek;
• Rozumie to, co niego mówimy, i spełnia proste polecenia; idziemy do łazienki, sprzątamy zabawki.
• Pytany podaje swoje imię.
• Próbuje wykonać codzienne czynności wg podanych instrukcji.
• Zadaje pytania nie zawsze jasno sprecyzowane.
• Powinien wymawiać prawidłowo; wszystkie głoski samogłoski (nosowe „ą” mogą być wymawiane jako om, on), spółgłoski p, b, m, f, w, t, d, n, l, ś, ź, ć, dź, ń, k, ch, j, ł. Głoski sz, ż, cz, dz, mogą być wymawiane jako ś, ź, ć, dź a głoska r jak l.
Jeśli 3-latek nie wymawia wymienionych głosek zgodnie z normą, mówi tot (kot), jowej (rower) lub mówi z językiem między zębami, to warto skonsultować się z logopedą.
Czterolatek;
• Rozumie i wykonuje nasze polecenia.
• Rozpoznaje i rozróżnia kolory.
• Pytany odpowiada, co robi. Odpowiada na pytanie; dlaczego?
• Potrafi mówić o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości- czasem myli określenia czasu- jutro byłem u babci.
• Jest zaciekawiony poprawnością językową, choć zdarzają się w jego mowie niepoprawne konstrukcje gramatyczne.
• Zadaje dużo pytań.
• Stosuje neologizmy dziecięce, gdy nie zna właściwej nazwy np. ucho log (lekarz od uszu).
• Powinien wymawiać; s, z, c, dz, (twardo, z zamkniętymi ustami); głoski sz, ż, cz, dż, mogą być wymawiane jako s, z, c, dz, a głoska r jako l.
• Nie zmuszamy dziecka do wymowy głoski r, gdyż aparat mowy nie jest jeszcze na to przygotowany i może dojść do nie prawidłowego dźwięku (r- tylnojęzykowe).
Jeśli dziecko mówi z językiem między zębami, nie wymawia głosek przewidzianych dla jego wieku lub wymawia je w sposób zniekształcony (np. dziwne brzmienie głoski r), warto zwrócić się do logopedy.
Pięciolatek;
• Stosuje wypowiedzi wielozdaniowe, opowiada zdarzenia, opisuje przedmioty i ich zastosowanie, używa różnych przyimków.
• Uwzględnia kolejność zdarzeń i zależności przyczynowo-skutkowe.
• Potrafi wyjaśnić znaczenia słów, używa ponad 2000 słów.
• Dokonuje autokorekty mowy, powoli zanikają nieprawidłowości gramatyczne.
• Może jeszcze wymawiać r jako l, natomiast sz, ż, cz, dż, ale często pojawia się prawidłowe lub hiperpoprawne brzmienie szałata- sałata, rarka- lalka.
Jeśli dziecko nie wymawia poprawnie głosek przewidzianych dla jego wieku lub je zniekształca, ma mały zasób słów, z trudem buduje zdania i robi błędy gramatyczne oraz fleksyjne, to warto zwrócić się do logopedy.
Zwracamy szczególną uwagę;
• Na każdym etapie rozwoju dziecka uwagę powinien zwrócić sposób wymowy głosek dźwięcznych, np.; samek- zamek, fota- woda. Jest to zaburzenie dźwięczności i wymaga terapii.
• U dzieci 3-letnich może pojawić się rozwojowa niepłynność mowy, np. maaamaaa wróóóciła. Może ona trwać ok. 12 miesięcy.
• Sprawdźmy, czy dziecko dobrze słyszy- jak reaguje na pytania, czy nie mówi zbyt głośno.
• Obserwujemy sposób oddychania dziecka- synchronizacja mowy z oddychaniem jest ważna – mówi na wydechu; małe dzieci mogą mieć skróconą fazę wydechową i zaczynają mówić na wdechu- dlatego tak ważne w profilaktyce rozwoju mowy są ćwiczenia oddechowe.
• Przyjrzyjmy się, czy dziecko się ślini zbyt mocno- mogło utrwalić się połykanie trzewne , język leży wtedy na dole i sprawia jakby go było za dużo.
Oddychanie jest niezbędną czynnością fizjologiczną. Prawidłowe oddychanie jest warunkiem poprawnej wymowy.
Wszystkie ćwiczenia narządów mowy zawsze rozpoczynamy od ćwiczeń oddechowych, pamiętając;
Powietrze nabieramy nosem, a wypuszczamy ustami.
• Dmuchanie na chorągiewki
• Dmuchanie na wiatraczki
• Dmuchanie na płomień świecy
• Dmuchanie na papierowe łódki pływające w misce z wodą
• Zdmuchiwanie kulki waty kosmetycznej z ręki
• Wydmuchiwanie baniek mydlanych
• Dmuchanie na papierowe ozdoby zawieszone ponad głową ćwiczącego na nitkach o różnej długości
• Dmuchanie na papierowe kulki po wytyczonej trasie
• Przedmuchiwanie piłeczki pingpongowej do osoby siedzącej naprzeciwko
• Dmuchanie przez rurkę do wody
• Wydmuchiwanie baniek mydlanych.
• Nadmuchiwanie balonów
• Próby gwizdania
• Gra na instrumentach muzycznych np. organki, trąbka, gwizdek
• Gra na grzebieniu owiniętym cienką bibułką.
W grupie 3-latków nawet i u4-latków ważne są ćwiczenia połykania dojrzałego. Połykanie trzewne powinno ono zaniknąć do trzeciego roku życia, ale ze względu na nieprawidłowe karminie i nawyki okres ten wydłuża się, co sprawia opóźnienie rozwoju mięśni.
Ćwiczenia prawidłowego połykania;
Nauka unoszenia języka za górne zęby (kilkanaście razy dziennie, przed lustrem).
Dotykamy palcem lub zimną łyżeczką podniebienia tuż za górnymi zębami, nazywając je "zaczarowanym miejscem", "parkingiem" itp.. w którym język (krasnoludek, samochód) powinien przebywać, gdy mamy zamkniętą buzię.
Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków halls (z wgłębieniem w środku) itp.
Zlizywanie nutelli, mleka w proszku itp. z podniebienia przy szeroko otwartych ustach.
Konik jedzie na przejażdżkę - naśladuj konika stukając czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania.
Winda - otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą - raz do góry, raz do dołu.
Karuzela - dzieci bardzo lubią kręcić się w koło, twój język także. Włóż język między wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę.
Chomik - wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony.
Malarz - maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła.
Młotek - wbijamy gwoździe w ścianę. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa.
Żyrafa - ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz.
Słoń - ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony.
Przykłady zabaw logopedycznych;
„Malujemy drzewa”
Powiedz dzieciom, że wybieracie się an spacer do parku, żeby pomalować rosnące tam drzewa. Aby zabawa była ciekawsza, zamiast pędzla wykorzystujecie języki.
? Malujemy pień drzewa- uniesienie języka do góry, wysuwanie na brodę.
? Malujemy gałęzie- kierowanie języka raz do prawego kącika ust, raz do lewego.
? Malujemy liście wysoko rosnące- oblizywanie górnej wargi.
? Suszymy drzewa- nabieranie powietrza nosem y wydmuchiwanie ustami. Podczas wykonywania ćwiczeń szeroko otwieramy buzię.
Zagadki;
Spadłem z drzewa, leżę na trawniku, w brązowej koszulce, w zielonym płaszczyku (kasztan)
Gdy je dzik pod dębem znalazł z apetytem zjadł je zaraz (żołądź)
Czerwone kuleczki możesz nawlec na niteczki. Kiedy zrobisz już korale, podaruje je swojej mamie (jarzębina).
„Jesienna zabawa”
Poszedł Gaduś na spacerek (marsz w miejscu z wysokim unoszeniem kolan)
Gdzie kasztanów leży wiele (palce wskazujące i kciuki robią kółeczka)
Gdzie listeczki kolorowe (ręce uniesione w górę „wkręcamy żarówkę”)
Wciąż spadają mu na głowę (ręce powoli opuszczane w dół jednoczesnym poruszaniem palców).
„Gaduś i jesień”
Pewnego jesiennego dnia, ale bardzo słonecznego Gaduś się wybrał na spacer do lasu.
(swobodny marsz po sali).
Spotkał Gaduś kolorową jesień,
(dzieci witają się podając sobie ręce)
malowali liście biegając po lesie
(lekki bieg na palcach, zatrzymanie- malujemy liście, krzaki i trawy językiem).
Malowali krzaki, trawy, zbierali grzyby,
(dzieci schylają się , zrywają i wkładają grzyby do kosza- wyprost).
Mają ich cały kosz
(dzieci pokazują jak niosą raz lekki, raz ciężki od grzybów kosz).
Spotkali w lesie wietrzyka-psotnika
(dzieci witają się podając sobie ręce).
Co między drzewami pomykał
(lekko biegają na palcach, zatrzymują się, ręce w górze i szumią „szszsz”).
Strącił wietrzyk liście
(dzieci podnoszą listek, kładą na dłoni i zdmuchują go raz lekko, raz mocno)
Kasztany i żołędzie
(podskoki z jednoczesnym naprzemiennym wymachem rąk, zatrzymanie i przykucnięcie)
Zrobił z nich konika, co wesoło brykał
(kląskanie językiem, parskanie prr)
Wskoczył na konika Gaduś, za nim jesień
(podskoki cwałem)
Głośne śmiechy słychać już w całym lesie
(dzieci śmieją się ha, ha, ha-raz głośno, raz cicho)
„Jeżyk sprząta swój domek na zimę”
W naszej zabawie język to mały jeż, twoja buzia- to domek jeża.
? Jeż myje drzwi (oblizywanie czubkiem języka szeroko rozwartych warg).
? Jeż myje kąty (kierowanie czubka języka w kąciki ust).
? Jeż myje ściany (wypychanie policzków językiem).
? Jeż myje sufit (przesuwanie czubkiem języka po podniebieniu twardym).
? Jeż trzepie dywan (kląskanie).
? Jeż odkurza (przedłużenie głoski „w”).
? Jeż myje okna (przesuwaniem czubkiem języka po zewnętrznej stronie górnych zębów, wargi szeroko otwarte).
? Jeż jest bardzo zadowolony, ze posprzątał i uśmiecha się (rozciąganie warg jak w uśmiechu, zęby zwarte).
„Śniadanie krasnoludka”
? Krasnoludek żuje kanapkę (naśladowanie ruchów żucia, zęby zwarte, wargi zwarte, wykonują ruchy okrężne)
? Krasnoludek chrupie marchewkę (otwieranie i zamykanie zębów, usta zaokrąglone i wysunięte do przodu)
? Krasnoludek oblizuje się (oblizywanie czubkiem języka szeroko rozwartych warg)
? Krasnoludek oblizuje buzię na górze (kierowanie języka w kąciki ust)
? Krasnoludek myje zęby po śniadaniu (przesuwanie czubkiem języka po zewnętrznej stronie górnych zębów, wargi szeroko rozwarte)
? Krasnoludek jest najedzony, zadowolony i uśmiech się (rozciąganie warg jak do uśmiechu, zęby zwarte)
„Urodziny niedźwiadka”
Usiądź z dziećmi kręgu. Wykorzystujemy pacynkę; posłuchajcie. Dziś są urodziny Niedźwiadka. Będziemy towarzyszyć mu w tym ważnym dniu. Niedźwiadek wstał dziś w bardzo dobrym humorze, przeciągnął się , ziewnął i uśmiechnął się do mamy. Niedźwiedzicy przesłał pięć całusów (dzieci patrzą w lusterka posyłają całusy). Ma dobry nastrój, że podśpiewuje sobie wesoło; la, la, la ,lo, lo, lo, Lu, Lu, Lu, le, le, le. Mama usmażyła Niedźwiadkowi ulubione naleśniki z miodem. Niedźwiadek je z apetytem swój przysmak; chrupie, żuje, mlaska, oblizuje pyszczek i uśmiecha się. Na przyjęcie przyszły róże zwierzęta;
? Przyszła żabka znad stawu; kum, kum, kum.
? Przybiegł konik z pastwiska; iha-ha, iha-ha.
? Mała myszka przybiegła ze stodoły; pi, pi, pi
? Wąż przypełzł z łąki; sssssssssssss
? Przyszły dwa prosiaczki z chlewika; chrum-chrum-chrum
? Przyszła duża krowa z pastwiska; muuu, muuu
? Przybiegła kurka z podwórka; ko, ko, ko
? Przyczłapała kaczka- kwaczka; kwa, kwa, kwa
? A na koniec przyszli kotek Puszek i pies Burek; miau-miau, hau-hau.
„Dżdżownica Magda zaprasza do gimnastyki buzi i języka”
Pamiętajcie, aby szeroko otwierać buzię.
? Usta- otwieramy szeroko buzię i głośno wołamy aaaaaaaaaa
? Zegar- nasz język to wskazówki zegara, otwórz buzię i poruszaj językiem jak zegar; od prawego do lewego języka
? Szczotka-a teraz nasz język to szczotka do zębów. Czyścimy zęby, najpierw dokładnie te na górze, a później te na dole
? Kaczka- spójrzcie jak wygląda dziób kaczki, teraz spróbujcie zrobić taki sam
? Farby- nasz język zmienia się w pędzel, najpierw malujemy ściany, czyli policzki, na koniec malujemy sufit, czyli podniebienie. A może na suficie zrobimy małe gwiazdki? Dotykamy czubkiem języka w różnych miejscach.
? Ząbek- czy wiecie, ile macie zębów? Policzymy je razem za pomocą języka. Zaczynamy od góry- buzia szeroko otwarta, dotykamy każdego ząbka po kolei. Teraz czas na zęby na dole.
? Góry- nasz język to turysta na szlaku górskim, wysuwamy język z buzi i kierujemy do góry w stronę nosa.
? Ziewanie- jesteście zmęczeni? Czas na ziewanie- otwieramy buzię jak najszerzej.
? Cukierki- na zakończenie słodka zabawa. Wyobraźcie sobie, że macie w buzi cukierka, pokażcie jak go ssiecie, cmokajcie z zadowoleniem (można użyć cukierków szybko się rozpuszczalnych).
„O którym zwierzęciu mówię?”
• On jest dziki, on jest zły. On ma bardzo ostre kły. Kto go w lesie spotyka na drzewo prędko zmyka. Dzik ; chrum, chrum.
• Ptaszek ten wesoły ciągle w drzewa puka, bo on jest lekarzem i robaków szuka. Dzięcioł; stuk, puk.
• Długie uszy , szybkie nóżki z wielką radością marchewki chrupie. Zając; kic, kic, truś, truś.
• Jest zwierzę z bajek, chce zjeść wnuczkę i babcie udaje. Wilk; auuuuuu.
• Ma okrągłe, duże oczy, świetnie słyszy i poluje w nocy na myszy. Sowa; hu, hu.
• Podczas zimy smacznie śpi; bo słodki miodek wciąż mu się śni; Niedźwiedź; mru, mru.
„Chorobowe zgadywanki”
Dziś karetką pojedziemy- ue, ue, ue.
Może komuś pomożemy- ua, ua, ua.
Kto najbardziej chory jest?- eo, eo, eo.
Mały kotek, duży pies?- eu, eu, eu.
Kto Katarek duży ma- ai, ai, ai.
A kto kicha tak jak ja- ae, ae, ae.
Kogo boli głowa?- oa, oa, oa.
Kto się przed lekarzem chowa?- ou, ou, ou.
Kto lekarstwa nie chce brać?- ie, ie, ie.
Kto chce w łóżku długo spać?- iu, iu, iu.
A kto zawsze zdrowy jest,- ye, ye, ye.
Co dzień chce warzywa jeść- yo, yo, yo.
„Żurawina i Szyszka”
Poprzez lasy, piaski, pola pełza cicho i dostojnie długa żmija Żurawina.
(usta szeroko otwarte, język wykonuje wolne ruchy od prawego do lewego kącika ust).
Swym językiem wszystko bada.
(usta szeroko otwarte, język dotyka po kolei wszystkich zębów, najpierw na dole, następnie na górze).
Przy tym syczy,
(dziecko mówi; ssss -język za dolnymi zębami, usta jak w uśmiechu, zęby zbliżone).
Jadem pluje,
(dziecko mówi; tfu, tfu, tfu)
Bardzo lubi się wygrzewać, kiedy ciepło na dworze.
(usta szeroko otwarte, język wysunięty daleko na brodę).
Dnia pewnego myszka Szyszka, wyjadła ziarnka zbóż,
(dziecko naśladuje czynność jedzenia, przeżuwania)
Wtem syk straszny usłyszała
(dziecko mówi; sss…-język za dolnymi zębami, usta jak w uśmiechu, zęby zbliżone)
I do norki się schowała.
(usta otwarte, język kilka razy wysuwa się z buzi mocno do przodu i chowa się głęboko do tyłu).
Sss, sss, sss…..-coraz bliżej,
(dziecko mówi; sss…-język za dolnymi zębami, usta w uśmiechu, żeby zbliżone)
Myszka cicho popiskuje;
(dziecko mówi; pi, pi, pi)
„Czy ta żmija mnie wyczuje?”
Więc ucichła myszka Szyszka, tylko wąsikami rusza,
Żeby żmija Żurawina do jej norki nie trafiła.
(usta szeroko otwarte, język oblizuje szybko wargi dookoła).
„Ko, ko, ko, kwa, kwa, kwa, kto mój język zna”
Jestem mały poliglota,
Bo rozumiem psa i kota,
Ptasi język także znam,
Zaraz udowodnię wam.
Kotek pyszne mleko miał.
Pyszne było- miauknął…………
Piesek też by pewnie chciał
Szczeka głośno;………………
Małej myszce ser się śni.
Piszczy cicho;…………….
Kurka zniosła jajek sto.
Gdacze o tym;…………..
Kaczka śliczne piórka ma.
Kwacze dumnie;………….
Nad jeziorem żabek tłum
Kumka sobie;…..
Jak to dobrze kumie, kumie,
Że ktoś po żabiemu umie.
„Co mówią zwierzęta”
Co mówi bocian, gdy żabkę zjeść chce? Kle, kle, kle.
Co mówi żaba, gdy bocianów tłum? Kum, kum, kum.
Co mówi kotek, gdy mleczka by chciał? Miau, miau, miau
Co mówi kura, gdy znosi jajko? Ko, ko, ko.
Co mówi kogut, gdy budzi się w kurniku? Ku-ku-ryku.
Co mówi koza, gdy jeść jej się chce? Me, me, me.
Co mówi krowa, gdy brak jej tchu? Mu, mu, mu.
Co mówi piesek, gdy kość zjeść by chciał? Hau, hau, hau.
Co mówi baran, gdy spać mu się chce? Be, be, be.
Co mówi ryba, gdy powiedzieć chce?
Nic! Przecież ryby nie mają głosu!
„Misie przygotowują się do zimowego snu”
Zapraszamy dzieci do zabawy. Umawiamy się, że będą włączały się włączały do opowiadania w danym momencie i w określony sposób.
Misie przygotowują się do zimy, są śpiące (dzieci ziewają), nucą sobie kołysankę (śpiewają aaaaaaaaaa). Misiom jest zimno (drżą, wykonując motorek wargami), muszą się ogrzać ( chuchają na ręce). Misie przeziębiły się (dzieci kichają, kaszlą)). Mama daje lekarstwo. Które jest słodkie i smaczne (dzieci oblizują się ruchem okrężnym wargi; „kląskają”, uderzając grzbietem języka o podniebienie; mlaszczą, zwierając wargi). Misie są zadowolone (dzieci mruczą, wymawiając głoskę m ; chuchają na ręce, wymawiając głoskę ch).
Korekcja mowy bezdźwięcznej;
Ćwiczenia żuchwy;
1. Wysuwamy żuchwę do przodu jak najdalej, jak to możliwe, dolnymi wargami masując górna wargę.
2. „Krówka na łące”- naśladujemy krówkę, która pasie się na łące i ze smakiem zjada świeżą trawkę; żujemy, wręcz przesadne ruchy żuchwą.
3. „Koparka”- naśladujemy pracującą koparkę; opuszczamy żuchwę jak najniżej, robimy ruch, jakbyśmy nabierali piasek. Powtarzamy ćwiczenie kilkakrotnie.
4. „Huśtawka”- wykonujemy ruchy żuchwą w przód i w tył, a następnie na boki .
Ćwiczenia warg
1.Zakładamy górna wargę na dolną i odwrotnie.
2. „Masaż”- delikatnie przygryzamy górna wargę dolnymi zębami, a następnie dolną wargę górnymi zębami.
3. „Zmęczony konik”- konik, który wrócił z męczącej wyprawy, głośno parska (podczas tego ćwiczenia zwracamy uwagę, aby wargi były rozluźnione).
4. „Uśmiech żaby”- rozciągamy wargi w wielkim uśmiechu, starając się naśladować wesołe żabki.
5.Przesadnie wymawiamy a, o, e, u, i, y przy szeroko otwartych ustach.
6. „Balonik”- nadymamy policzki, a usta ściągamy (dla urozmaicenia możemy bawić się w baloniki, które pękają, gdy „ przekuwamy” policzki palcami).
Ćwiczenia języka;
1. „Konik jedzie na przejażdżkę”- naśladujemy biegnącego konika, stukając czubkiem języka o podniebienie (kląskanie).
2. „Małe chomiki”- udajemy chomika, wypychając językiem Raz prawy, raz lewy policzek.
3. „Malarz”- bawimy się w malarza; malujemy sufit (podniebienie), (ściany) (policzki), okna (zęby dolne i górne), korytarz (miejsce między wargami a zębami). Każdy z elementów możemy pokryć kilkakrotnie farbą.
4. Oblizujemy wargi okrężnym ruchem takim jak Miś Pawełek po zjedzeniu pysznego miodku (dla urozmaicenia możemy posmarować usta dziecka czekoladą lub miodem).
5. „Żyrafa”- naśladujemy żyrafę, wyciągając język wysoko do góry tak, jakbyśmy chcieli dotknąć naszych nosów.
6. „Myjemy zęby”- „czyścimy” językiem zęby górne i dolne, poruszając nim jak szczoteczką i uważając, by nie ominąć żadnego miejsca.
Ćwiczenia słuchowe;
Mają one na celu pomóc dziecku świadomie rozpoznawać właściwy dźwięk.
1. Śpiewamy izolowane na różne melodie, np.; f, f, f…s, s, s, - nucenie głosek bezdźwięcznych często powoduje ich udźwięcznienie.
2. Odtwarzamy nagrane wyrazy lub je wypowiadamy, dziecko wsłuchuje się w dźwięki i jednocześnie skazuje rysunki, które je obrazują (ćwiczenie ma na celu uświadomienie prawidłowej wymowy głosek dźwięcznych).
3. Odtwarzamy nagrane wyrazy wypowiadane przez dziecko i porównujemy je z prawidłową artykulacją. Warto przeprowadzić ćwiczenie tak, aby dziecko samo mogło wychwytywać różnice pomiędzy swoją wymową a prowadzącego zabawę.
Korekcja głoski „r”
Ćwiczenia przygotowawcze;
1. Wysuwanie języka do przodu; język wysoki i szeroki.
2. Unoszenie szerokiego języka na górną wargę.
3. Unoszenie szerokiego języka na górne zęby.
4. Cofanie szerokiego języka wzdłuż podniebienia.
5. Kląskanie językiem, mlaskanie naśladowanie ssania cukierka czubkiem języka.
6. Masaż języka przez wysuwanie go między lekko rozwarte zęby.
7. Masaż końca języka za pomocą palca.
8. Przy otwartych ustach szybko wymawiamy głoski ttttttt, ddddd, td, td, td, tdn, tdn, tdn, tede-tede, tedo-tedo, tedu-tedu.
Należy pamiętać, że język znajduje się nie przy zębach, lecz jest cofnięty do wałka dziąsłowego .
Zabawa „Piosenkarz”
Śpiewanie sylab na różne melodie, poruszając jedynie językiem (nie brodą) przy szeroko otwartych ustach;
La, la, la
Lo, lo, lo
Le, le, le
Lu, lu, Lu
Ly, ly, ly.
